Του Δημήτρη Παπασπύρου
(α) Γνώση: ο συνολικός
αριθμός των πόντων μιας διανομής είναι 40 (οπότε αν κρατάω στο χέρι μου 18
πόντους τα άλλα τρία χέρια έχουν άθροισμα 22 πόντους)
(β) Δεξιότητα: Η σύλληψη ενός
αμυντικού πλάνου από το χέρι της 3ης θέσης μετά την αντάμ του
συμπαίκτη και
(γ) Στάση: Η πρόσκληση του
διαιτητή στο τραπέζι μετά από μια ανωμαλία (και η αποφυγή της «προσωπικής
λύσης»)
Φυσικά, κάθε είδος στόχου αντιστοιχεί
σε κάποιο επίπεδο δυσκολίας ή ευκολίας, οπότε ένας στόχος μπορεί να είναι
εύκολος, μέτριος ή δύσκολος. Τι συμβαίνει όμως με σύνθετους στόχους; Στόχους οι
οποίοι δεν είναι απλά γνωστικοί ή δεξιοτήτων ή στάσεων αλλά συνδυάζουν και τα
τρία αυτά θέματα ταυτόχρονα; Ένας τέτοιος διδακτικός στόχος στο Μπριτζ είναι οι
εμπάσσες[1].
Έστω ότι διδάσκουμε την εμπάσσα της Q. Δίνουμε το εξής σχεδιάγραμμα στους εκπαιδευόμενους
και τους εξηγούμε πως αν εκτελούν από τη θέση του Νότου υπάρχει η πιθανότητα να
πάρουν 2 μπάζες σ’ αυτό το χρώμα:
AQ5
742
Ας σκεφθούμε και ας αναλύσουμε τα
συστατικά στοιχεία αυτής της εμπάσσας. Δηλαδή, τι πρέπει ακριβώς να διδαχθεί
ο εκπαιδευόμενος ώστε να κάνει την εμπάσσα της Q.
1. Ο εκπαιδευόμενος, λοιπόν,
πρέπει να γνωρίζει ότι οι πιθανότητες να βρίσκεται ο Κ αυτού του χρώματος είτε
στην Ανατολή είτε στη Δύση είναι 50 % - 50 % (έστω, ότι η αγορά ήταν ελεύθερη,
δηλαδή χωρίς παρεμβολή των αντιπάλων). Η
γνώση αυτής της πιθανότητας αποτελεί το γνωστικό στόχο στο μάθημα της εμπάσσας.
Μπορεί να απουσιάζει αυτό το απλό γνωστικό στοιχείο από τη σκέψη του εκτελεστή;
Ίσως ο εκτελεστής πιστεύει ότι ο Κ βρίσκεται σίγουρα στην Ανατολή – οπότε δε θα
κάνει ποτέ την εμπάσσα!
2. Για να κάνει την εμπάσσα
της Q ο εκτελεστής πρέπει να βρίσκεται
στο χέρι του και, φυσικά, να έχει την έξοδο της επόμενης λεβέ. Άρα, αν η
τελευταία μπάζα κερδήθηκε στο Μορ, πρέπει ο εκτελεστής να «ανεβεί» στο χέρι του
και να παίξει ένα μικρό φύλλο προς το συνδυασμό AQ. Αυτή η
κίνηση – μετάβαση – κατάσταση συνιστά ένα στόχο δεξιότητας (ο εκτελεστής
πρέπει να καταφέρει να έρθει στο χέρι του για να κάνει την εμπάσσα). Αν για
παράδειγμα, «κλειστεί» στο Μορ, όσο απίθανο κι αν ακούγεται αυτό, τότε είναι
αδύνατο να γίνει η εμπάσσα.
3. Ο εκτελεστής πρέπει να
πιστεύει πως η Q μπορεί
να αποτελέσει φύλλο που κερδίζει μπάζα στο συγκεκριμένο συνδυασμό. Πρέπει να
έχει ξεκάθαρη άποψη ότι αν ο Κ είναι στη Δύση (πριν την Q) τότε η Q κερδίζει μία μπάζα, ενώ αν ο Κ είναι στην Ανατολή,
τότε η Q είναι χαμένη. Πρόκειται για μια
πάγια άποψη, ιδέα, πεποίθηση, δηλαδή μια παικτική στάση, η οποία αν δεν είναι
ισχυρή, τότε ο εκτελεστής, λόγω φόβου δε θα επιχειρήσει ποτέ την εμπάσσα.
Αντίθετα με το γνωστικό στόχο και το
στόχο δεξιότητας, το τρίτο σκέλος αυτού παραδείγματος εμπεριέχει και κάποιες
άλλες εκδοχές. Έστω ότι ο εκτελεστής του παραδείγματός μας εκτελεί 3ΝΤ και έχει
βέβαιες τις 8 μπάζες. Μια επιτυχημένη εμπάσσα στο παράδειγμά μας θα του δώσει
το συμβόλαιο και μία άνω μπάζα. Αν η εμπάσσα της Q δεν περάσει, τότε το συμβόλαιο θα πέσει μία μπάζα κάτω. Ποια «στάση» θα
καλλιεργήσουμε στους μαθητές μας; Και, βεβαίως, θα υπάρξει μια διάκριση,
μια διαφορετική αντιμετώπιση, δηλαδή μια άλλη «στάση», αν το παιχνίδι είναι
ζευγών ή αν είναι ομάδων.
Μετά από τα παραπάνω μπορούμε να
καταλάβουμε ότι η διδασκαλία αυτής της τεχνικής δεν είναι τόσο απλή όσο
φαίνεται. Επίσης, μπορούμε να εξηγήσουμε τη διστακτικότητα κάποιων παικτών να
κάνουν την προφανή εμπάσσα. Το πρόβλημα πιθανότατα βρίσκεται στην εμπάσσα ως
«στάση» του εκτελεστή.
[1] Όπως πολλοί όροι του ελληνικού λεξιλογίου του Μπριτζ, η λέξη αυτή
προέρχεται από τη γαλλική γλώσσα: (la) Impasse που σημαίνει «αδιέξοδο». Ο αντίστοιχος αγγλικός όρος είναι «finesse» που σημαίνει
«λεπτότητα, πανουργία». Στην ορθογραφία του όρου «εμπάσσα» διατηρώ το διπλό
σίγμα για να υπάρχει αναλογία με το γαλλικό όρο.